Slim omgaan met energie

Hoe word je energiefactuur berekend?

Je energieleverancier biedt typisch drie soorten energiefacturen aan:

• De jaarafrekening geeft een overzicht van je werkelijke verbruik, gebaseerd op het verschil tussen je meterstanden doorheen het jaar.
• Voorschotfacturen helpen om betalingen gelijkmatig te spreiden.
• Een slotfactuur van je energieverbruik ontvang je bij een verhuis of een overstap naar een nieuwe leverancier.

Heb je een digitale meter? Dan kan je kiezen voor een maandafrekening in plaats van een voorschotfactuur, waardoor je maandelijks je werkelijke verbruik betaalt en verrassingen vermijdt. Daarnaast maakt een digitale meter dynamische energieprijzen mogelijk, een innovatief contract dat de elektriciteitsprijs afstemt op de actuele energiebeurzen. Je betaalt per kwartier of uur, waardoor je grootverbruikers (zoals warmtepompen en laadpalen) slim kan inzetten via energiemanagementsystemen, en zo heel wat bespaart!

Waarom is de digitale meter een goed voor mij?

De digitale meter biedt real-time inzicht in je energieverbruik, waardoor je bewuster en efficiënter met energie omgaan, en leest daarnaast automatisch je meterstanden uit. Voor eigenaars van zonnepanelen registreert de meter zowel energieverbruik als injectie op het net. Je ziet dus exact hoeveel van de opgewekte energie je zelf verbruikt. Daarnaast helpt de meter bij kostenbesparing via het capaciteitstarief en dynamische energietarieven, zodat je toestellen zoals een warmtepomp, batterij of elektrische auto voordelig van stroom voorziet.

Wat is het capaciteitstarief en waarom is het belangrijk?

Sinds 2023 bepaalt het capaciteitstarief je energiefactuur in Vlaanderen. Je netkosten worden niet langer enkel berekend op basis van je energieverbruik, maar ook wanneer je elektriciteit gebruikt speel nu een rol. Je zogenaamde piekvermogen, ofwel je hoogste kwartierverbruik per maand, zal geregistreerd worden, en aan het einde van het jaar vormt het gemiddelde van deze pieken de basis voor jouw capaciteitstarief.

Met een digitale meter kun je energie en kosten besparen door je piekverbruik slim te spreiden. Heb je nog geen digitale meter? Dan betaal je een minimumtarief van 2,5 kW, goed voor ongeveer €101 per jaar. Het capaciteitstarief zorgt in essentie voor een eerlijker gebruik van het elektriciteitsnet, nu meer mensen overstappen naar hernieuwbare energie, elektrische voertuigen en warmtepompen.

Tips om energie en kosten besparen? Gebruik toestellen na elkaar in plaats van tegelijk, en zet energie-intensieve apparaten (zoals de vaatwasser en de droogkast) aan wanneer je zonnepanelen stroom opwekken.

Hoe energieleveranciers vergelijken?

De juiste energieleverancier kiezen kan je energiekosten en duurzaamheid beïnvloeden. Met de V-test van de VREG vergelijk je eenvoudig prijzen en voorwaarden, en kan je een schatting van je voorschot bij een nieuw contract maken. Daarnaast kan je ook je huidige energiecontract bewaren in de tool.

Wil je weten hoe groen je energie écht is? De Groencheck toont het percentage hernieuwbare energie dat je leverancier levert.

Zie je op tegen energieleveranciers vergelijken? Commerciële diensten nemen dit voor je uit handen en regelen automatisch de voordeligste overstap. Kies je gemeente en volg onderstaande link om jouw diensten te ontdekken.

Hoe kun je je energie delen?

Sinds 2022 kun je zelf opgewekte energie delen met familie, buren of zelfs tussen je eigen locaties, zoals je thuisadres en buitenverblijf. Voorwaarde is dat je een digitale meter hebt.

Het slimste is om je opgewekte energie eerst zelf te gebruiken, bijvoorbeeld met een energieverbruiksmanager, zodat je minder energie hoeft aan te kopen of overschotten op het net hoeft te injecteren. Toch een overschot aan energie? Dan kun je ze delen met andere afnemers of verkopen aan je energieleverancier. Let op: sommige leveranciers rekenen administratieve kosten aan voor energiedelen

Energiefonds

Door de hoge energieprijzen en de soms moeilijke financiële situatie die dit meebrengt kan het OCMW nagaan of je beroep kan doen op het Energiefonds.

Hoe bespaar je op verwarming, water en gedrag?

Slim omgaan met verwarming en water kan je jaarlijks honderden euro’s besparen en je impact op het milieu verminderen.

Besparen op verwarming is heel eenvoudig. Verwarm enkel de ruimtes waar je bent, sluit tussendeuren om onnodige warmte te vermijden en verlaag overdag de temperatuur in huis. Deze maatregelen voor je energieverbruik besparen je op jaarbasis al zeker €280.

Je waterverbruik verminderen is minstens even gemakkelijk. Een douche van 5 minuten i.p.v. 9 minuten bespaart je gemakkelijk €80 per jaar. Leer daarnaast ook je huishoudelijke toestellen en voorzieningen (vaatwasser, wasmachine, toilet etc.) optimaal te gebruiken om waterverspilling te vermijden.

Door je gewoonten aan te passen, kan een gemiddeld huishouden €600 per jaar besparen. In slecht geïsoleerde huizen zelfs tot €1.400 per jaar. Een goed streefdoel is een verbruik van 60 kWh/m² per jaar voor een woning, of 30 kWh/m² voor een appartement. Meer tips vind je via onderstaande link.

Hoe kan je je elektriciteitsverbruik verlagen?

Een gemiddeld huishouden verbruikt 3.500 kWh per jaar, maar met slimme aanpassingen kan je je elektriciteitsverbruik terugdringen tot 1.000 kWh per woning + 500 kWh per persoon. We geven je graag enkele besparingstips:

• Besparen op elektrische apparaten
  • Verminder sluipverbruik. Bespaar €60 per jaar door TV’s en decoders volledig uit te schakelen.
  • Vervang gloeilampen met LED-verlichting en bespaar zo €25 per jaar.
  • Kies voor energielabel A-toestellen voor maximale energie-efficiëntie.

• Besparen op wassen en drogen
  • Was kouder. Katoen kan je gerust op 30-40°C wassen; zo bespaar je €52 per jaar.
    
  • Maak de pluizenfilters van je wasmachine na gebruik schoon. Je bespaart er €26 per jaar mee.
  • Droog je was aan de lijn in de lente en zomer, zo halveer je het gebruik van de droogkast.

• Efficiënter koelen en vriezen
  • Plaats koelkasten/diepvriezers op een koele plek en bespaar €40 per jaar.
  • Ontdooi de diepvriezer regelmatig voor efficiënter energieverbruik.

Met deze tips bespaar je al meer dan €200 en verlaag je aanzienlijk je CO₂-uitstoot. Via onderstaande links vind je meer energiebesparende tips.

Besparen op elektriciteit

• Vervang gloei- en spaarlampen door LED
  Vervang je meest gebruikte lampen, zoals in de woonkamer en keuken, door energiezuinige LED-lampen. LED verbruikt tot 80% minder stroom dan gloeilampen en gaat tot 15 keer langer mee. LED is bovendien ook zuiniger dan spaarlampen. Hoewel de aanschafprijs hoger is, verdien je dit snel terug door de lagere energiekosten.
• Welke apparaten verbruiken veel stroom?
  Koelkast en vriezer, verlichting, computer, TV, wadroger, vaatwasser en wasmachine zijn typisch de 'grootverbruikers', huishoudtoestellen die het meeste stroom verbruiken. Zorg ervoor dat je deze apparaten efficiënt gebruikt: 
  • Gebruik de energiebesparende standen van je elektrische toestellen.
  • Kijk naar het energielabel van je toestel. Kies voor apparaten met een groen A-label om zeker te zijn van de energie-efficiëntie.
  • Vervang oude toestellen en investeer in een nieuw, energiezuinig model. Oude koelkasten, vriezers en wasmachines zijn vaak grote energieverslinders.

• Voorkom sluipverbruik
  Sluipverbruik kost een gemiddeld huishouden zo’n 120 euro per jaar. Trek stekkers uit het stopcontact of gebruik een stekkerdoos met aan/uit-schakelaar voor apparaten zoals televisies, computers en opladers. Zo bespaar je eenvoudig tientallen euro’s per jaar.
• Meet en monitor je verbruik
  Met een energiemeter krijg je inzicht in het stroomverbruik van individuele apparaten. Dit helpt je om energieverslinders op te sporen en gericht te besparen. Overweeg ook een energiebeheersysteem om je verbruik real-time te monitoren.

Besparen op verwarming

1. Vermijd tocht in huis met tochtstrips
   Tocht in huis jaagt je energierekening snel omhoog. Het vermijden van tocht bespaart echter een gemiddelde gezinswoning zo’n €50 per jaar aan verwarmingskosten. De thermostaat hoger zetten is een dure compensatie voor de tocht. Een betere oplossing is het dichten van kieren met tochtstrips of tochtband. Focus je hierbij op daken, ramen, deuren, maar ook de gleuf van een brievenbus of leidingdoorvoeren.
2. Verwarm efficiënter met radiatorfolie
   ​Radiatorfolie is aluminiumfolie die de warmte van je radiator terug in de kamer reflecteert, in plaats van dat deze via de muur verloren gaat. Radiatorfolie is vooral nuttig tegen een niet-geïsoleerde buitenmuur, of voor ramen, veranda’s of glazen wanden. Radiatorfolie plak je eenvoudig op de muur achter de radiator of aan de achterkant van de verwarming. Afhankelijk van je verwarmingstype bespaar je tot €28/m² per jaar!
3. Haal meer uit je verwarming met een radiatorventilator
   Een radiatorventilator helpt je woning sneller en efficiënter opwarmen voor lagere energiekosten. Dit kleine systeem blaast warme lucht de ruimte in zodra de radiator opwarmt. Vooral bij lage temperatuurverwarming (LTV) kan dit de warmteafgifte verhogen, waardoor je verwarmingsketel of warmtepomp zuiniger werkt. Zo'n radiatorventilator is verkrijgbaar vanaf €50.
4. Thermostatische radiatorkranen
   Thermostatische radiatorkranen regelen eenvoudig de temperatuur per ruimte. In plaats van het hele huis op dezelfde temperatuur te verwarmen, verwarm je alleen waar nodig. Dit verlaagt het gasverbruik en energiekosten, vooral in goed geïsoleerde woningen. Een investering in deze kranen verdient zich binnen het jaar terug, en bespaart je daarna jaarlijks €70 op je eindafrekening.

Besparen op warm water

Warm water is een belangrijke factor in je energieverbruik. Bijna 20% van je gasverbruik gaat naar warm water voor de badkamer en keuken. Gelukkig zijn er eenvoudige manieren om hierop te besparen zonder in te leveren op comfort.

Waterbesparende douchekop

Een spaardouchekop is een slimme investering. Hij verbruikt tot 20% minder water en energie dan een standaard douchekop, en zelfs 50% minder dan een regendouche. Het comfort blijft hetzelfde, maar je energierekening daalt.

• Kosten: €10–€30.

• Besparing: Gemiddeld €40 per jaar.

Leidingen isoleren

Verwarmingsleidingen in onverwarmde ruimtes verliezen warmte. Door je leidingen te isoleren, bespaar je energie en verhoog je je comfort.

• Kosten: Een paar euro per meter.

• Besparing: €12 per meter per jaar.

Zorg ervoor dat de isolatie goed aansluit en dicht gaten rond leidingen met kit of compriband.

Investeren in zonnepanelen

Zonnepanelen verlagen je energiekosten en verhogen je energieonafhankelijkheid. Een installatie van 5.000 Wp (±5.400 kWh/jaar) kost vanaf €6.000 en verdient zichzelf terug dankzij de lange levensduur (±30 jaar) en stijgende energieprijzen. Ze werken ook bij bewolkt weer en in de winter, al ligt de opbrengst dan lager.

Voor een optimaal rendement is een zuidgerichte plaatsing met een hellingshoek van 36° ideaal. Schaduw van bomen of schoorstenen kan de opbrengst verlagen, dus een schaduwanalyse is aanbevolen. Je dak moet stevig, asbestvrij en goed geïsoleerd zijn, en je elektrische installatie moet voldoen aan de AREI-normen.

De grootte van je installatie hangt af van je stroomverbruik en toekomstplannen, zoals een warmtepomp of elektrische wagen. Eén kWp zonnepanelen neemt ±6,5 m² in en levert 850 à 900 kWh per jaar op. Ook het prosumententarief en energiedelen via Fluvius spelen een rol in je keuze.

Een goede offerte bevat panelen- en omvormerspecificaties, garanties, plaatsingsschema en verwachte opbrengst. Met zonnepanelen bespaar je direct op je energiefactuur en draag je bij aan een duurzame toekomst.

Multi-Energie Panelen (PVT): Duurzaam en efficiënt

Een multi-energie paneel (MEP), of PVT-paneel, is een hybride systeem dat zowel elektriciteit als warm water produceert. De eenheidsprijs voor een PVT-paneel ligt rond de €200. Voor een complete installatie, inclusief warmtepomp, moet je rekenen op ongeveer €25.000.

Deze panelen werken door de combinatie van foto-voltaïsche (PV) cellen voor elektriciteit en een zonnecollector voor warm water. Het systeem werkt efficiënter door de PV-cellen te koelen met water of glycol, wat de prestaties verbetert, vooral op warme dagen.

PVT-panelen zijn ideaal voor woningen met beperkte dakruimte, omdat ze zowel elektriciteit als warm tapwater leveren, en zijn een uitstekende aanvulling voor energie-neutrale nieuwbouw of renovaties. De gecombineerde opbrengst van warmte en elektriciteit is vaak hoger dan bij een traditionele zonneboiler en zonnepanelen.

Thuisbatterijen: Energie opslaan voor zelfvoorzienend wonen

Een thuisbatterij maakt het mogelijk om de door zonnepanelen opgewekte zonnestroom op te slaan voor later gebruik, wat vooral handig is voor momenten waarop de zon niet schijnt, zoals ’s avonds of in de winter.

Thuisbatterijen werken door de opgewekte energie van zonnepanelen via een regelstation naar de batterij te sturen wanneer er geen directe vraag is. Als de batterij vol is, wordt de stroom naar het net teruggeleverd. Dit systeem zorgt ervoor dat je zelf meer van je opgewekte energie kunt gebruiken, wat je energiekosten verlaagt. Zonder batterij gebruik je gemiddeld 30% van je eigen opgewekte energie, maar met een batterij kan dat oplopen tot 80%.

Thuisbatterijen zijn vooral voordelig in combinatie met een digitale meter, waarmee je goedkope stroom kunt opslaan voor gebruik bij hoge tarieven. De prijs van een thuisbatterij ligt rond de €800 per kWh, dus een systeem van 10 kWh kost je ongeveer €8.000. Hoewel de opslag zelf momenteel financieel nog niet veel oplevert, verwachten experts dat de prijzen van batterijen de komende jaren zullen dalen, waardoor de investering aantrekkelijker wordt.

Brandstofcel (Micro-WKK)

Een brandstofcel is een innovatieve technologie die zowel elektriciteit als warmte produceert door middel van een "koude" verbranding van waterstof. Dit chemische proces zorgt ervoor dat er minder CO2 vrijkomt, wat bijdraagt aan duurzaamheid. Brandstofcellen worden meestal gevoed door aardgas, wat momenteel de primaire bron is voor de benodigde waterstof, hoewel de lange-termijn focus ligt op het ontwikkelen van volledig duurzame alternatieven.

Brandstofcellen zijn ideaal voor woningen of bedrijven met een constant en hoog elektriciteitsverbruik. Ze leveren een betrouwbare bron van energie, ongeacht de weersomstandigheden, in tegenstelling tot zonne-energie of windenergie. De geproduceerde warmte kan lokaal worden gebruikt voor verwarming en warm water. Echter, de plaatsing van een brandstofcel vereist een elektriciteits- en aardgasaansluiting, en het systeem produceert wat geluid, waardoor een technische ruimte gewenst is.

De kosten voor een brandstofcel liggen tussen de 10.000 en 25.000 euro, afhankelijk van de grootte en het type systeem. Het rendement van een brandstofcel is bijzonder hoog, rond de 90%, en levert aanzienlijke besparingen op bij gebruik van aardgas in plaats van elektriciteit. Voor huizen met elektrische verwarming kan de besparing aanzienlijk zijn.

Jouw energieverbruik in kaart brengen

Een gemiddeld huishouden in Vlaanderen verbruikt ongeveer 22.000 kWh gas en 3.500 kWh elektriciteit per jaar. Bij het gasgebruik gaat zo'n 80%  naar de verwarming en 20% naar warm water (vooral douchen). Bij het elektriciteitsverbruik zijn er grote verschillen tussen huishoudens: 1 op de 10 huishoudens verbruikt minder dan 1.500 kWh per jaar, terwijl 1 op 7 huishoudens meer dan 5.500 kWh per jaar verbruikt.

Wil je het energieverbruik van jouw huishouden in kaart brengen? Via de website www.energieID.be krijg je inzicht in je eigen verbruik. Op die manier kan je de juiste energiebesparende tips voor water, energie en zelfs je eigen gedrag toepassen.

Een energiebeheersysteem klinkt complex, maar is in essentie een app, website of een apparaat dat inzicht geeft in je energieverbruik. Dankzij de verworven inzichten kunnen huishoudens makkelijker besparen op energie, water en in hun eigen gedrag. De aanpassingen aan je energieverbruik zullen daarna meteen zichtbaar zijn in je energiebeheersysteem.

Een energiebeheersysteem geeft je concreet meer informatie dan de meterstanden die jij in je meterkast ziet. Wil je vooral besparen, kies dan in ieder geval een systeem dat zowel gas- als stroomverbruik in kaart brengt. Zo kan je zowel op het verbruik van apparaten als warm water en verwarming energie besparen.

Een energiemeter is een simpel apparaatje dat het energieverbruik van toestellen bijhoudt. Het is vooral interessant voor grote huishoudtoestellen, zoals een koelkast, wasmachine of televisietoestel. De installatie is heel eenvoudig: Steek de energiemeter in het stopcontact, het stopcontact van je huishoudtoestel steek je dan op zijn beurt in de energiemeter. Klaar. 

Vandaag zijn er verschillende energiemeters te vinden op de markt, met grote verschillen in nauwkeurigheid, prijs en gebruiksvriendelijkheid. Doe dus voldoende research voor je een energiemeter aankoopt.